مطالعه سیستم تولید مثلی و گرده افشانی برخی از گونه های جنس onobrychis

آگاهی از سیستم تولید مثلی گونه های گیاهی به تعیین تغییرات ژنتیکی و سازگاری آن ها در صورت کاشت در محیط های جدید کمک خواهد کرد. با توجه به اهمیت اسپرس به عنوان گیاهی علوفه ای، بذر سیزده جمعیت اسپرس (onobrychis) شامل گونه های یکساله o. crista-galli، o. pulchella، o. caput-galli و o. micrantha و همچنین دو گونه زراعی و چند ساله o. viciaefolia و o. altissima در سال زراعی 89-1388 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج کاشته شد. مکانیسم گرده افشانی براساس خصوصیات مورفولوژیکی گل، نسبت دانه گرده به تخمک و میزان تولید میوه و دانه در شرایط طبیعی و ایزوله بر روی این نمونه ها بررسی شد. نتایج نشان داد که طول گل در دو گونه o. viciaefolia و o. altissima از سایر گونه ها بزرگتر و طول خامه نیز در آن ها از پرچم ها بلندتر بود. بیشترین نسبت دانه گرده به تخمک در گونه o. viciaefolia (22211) و کمترین آن در گونه o. crista-galli 387(2) (840) بود. تولید دانه و میوه به روش تریپینگ و ایزوله در تمام گونه ها مشابه گرده افشانی باز بود، در حالی که در شرایط ایزوله کامل در گونه های زراعی و چند ساله o. viciaefolia و o. altissima میوه و دانه تولید نشد، ولی در گونه های یک ساله به میزان کمتری نسبت به شرایط باز، میوه و دانه تشکیل شد. براساس نتایج این تحقیق، گونه های زراعی و چند ساله o. viciaefolia و o. altissima ، دگر لقاح اجباری و گونه های یک ساله o. crista-galli ، o. pulchella،o. caput-galli و o. micrantha از نوع گیاهان دگر لقاح اختیاری هستند.